Strona internetowa practest.com.pl wykorzystuje pliki cookie, które mogą być wykorzystywane przez firmy badawcze i reklamowe w celu zapewnienia maksymalnej wygody w korzystaniu z serwisu.
Kwestie dotyczące legalności używania testów psychologicznych
Uprzejmie informujemy, iż narzędzia wydawane przez Pracownię Testów Psychologicznych PTP chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W związku z tym, korzystanie z nich jest dopuszczalne jedynie w zakresie określonym przepisami wskazanej ustawy, z uwzględnieniem warunków umów licencyjnych, podpisywanych z Autorami i wydawcami zagranicznymi. W szczególności, bez wyraźnej zgody Pracowni Testów Psychologicznych PTP zabronione jest kopiowane i wprowadzanie narzędzi do obrotu, udostępnianie osobom nieuprawnionym, wprowadzanie jakichkolwiek zmian oraz ich publiczne udostępnianie, w tym także na stronach internetowych (także w celu prowadzenia badań naukowych).
Ponadto obowiązują zasady dotyczące dostępu do zakupu i stosowania narzędzi psychometrycznych opracowane przez Komisję do Spraw Testów Psychologicznych działającą z ramienia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Więcej
W związku z pytaniami dotyczącymi legalności konkretnych działań, postaramy się poniżej udzielić odpowiedzi na te najczęściej zadawane.
Zachęcamy także do obejrzenia bezpłatnego webinarium: Prawo autorskie a testy psychologiczne. Przejdź do webinarium
Najczęściej zadawane pytania
Czy wyłącznie psycholog może korzystać z testów z oferty Pracowni?
Nie, część z testów i kwestionariuszy psychologicznych może być wykorzystywana nie tylko przez psychologów. Mogą je zakupić także inni profesjonaliści, zgodnie z zasadami opracowanymi przez Komisję do Spraw Testów Psychologicznych PTP.
Czytaj więcej o kategoryzacji testów
Czy można opublikować test w Internecie?
Udostępnianie w Internecie jakichkolwiek elementów testów (np. treści lub skanów arkuszy testowych, czy podręczników) jest pogwałceniem praw autorskich. Dotyczy to również sytuacji, gdy zawartość ta została skopiowana z innych stron internetowych. Zabronione jest także podawanie jakichkolwiek informacji o metodach obliczania i interpretowania wyników.
Czy można stworzyć komputerową wersję narzędzia?
Przekształcenie formy papierowej na formę komputerową (w tym, w formie elektronicznego formularza, skanu czy pliku PDF), w celu dalszego udostępniania, wymaga – zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych – zgody właściciela praw autorskich. Dotyczy to także tworzenia wersji komputerowych na użytek prac naukowych. Takie działania są możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Pracowni. Pracownia zastrzega sobie prawo do nieudzielenia takiej zgody.
Czy można skserować zakupione arkusze testowe?
Kopiowanie jakichkolwiek elementów testów jest niezgodne z prawem. Dotyczy to także kserowania zakupionych arkuszy testowych. Jedyną legalną możliwością korzystania z testów jest zakupienie wszelkich potrzebnych elementów, w tym kwestionariuszy, w liczbie potrzebnej do przeprowadzenia zaplanowanych badań.
Czy można przepisać zadania testowe, wydrukować je i następnie używać?
Nie, takie działanie nie jest zgodne z prawem. Każdy element testu – arkusz, klucz, podręcznik, każde zadanie testowe czy pytanie z kwestionariusza – jest własnością Pracowni. Dlatego, aby legalnie korzystać z narzędzi sprzedawanych przez Pracownię, należy kupić wszelkie niezbędne materiały testowe w liczbie potrzebnej do przeprowadzenia zaplanowanych badań.
Czy z testu psychologicznego mogą korzystać inne osoby, poza osobą która zakupiła test?
Zasady dostępu do testów psychologicznych opracowane przez Komisję do Spraw Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego nie dotyczą jedynie zakupu, ale również stosowania narzędzi psychometrycznych.
Umożliwienie stosowania narzędzi psychometrycznych przez osoby nie posiadających odpowiednich kwalifikacji, może obniżyć wartość psychometryczną narzędzia oraz jakość diagnozy. Dlatego niezgodny z etyką i standardami stosowania narzedzi psychometrycznych jest zakup testu przez osoba uprawnioną i przekazanie go do stosowania osobom, które zgodnie z kategoryzacją testów PTP nie mogą go używać, np. zakup przez psychologa pracującego w poradni psychologiczno-pedagogicznej testu dostępnego tylko dla psychologów w celu stosowania go również przez pedagogów. Osoby uprawnione do zakupu i stosowania narzędzi psychometrycznych (niezależnie od kategorii, do której należą) są także zobligowane do chronienia ich tak, aby nie były wykorzystywane przez osoby niemające uprawnień i kompetencji do ich stosowania.
Umożliwienie stosowania narzędzi psychometrycznych przez osoby nie posiadających odpowiednich kwalifikacji, może obniżyć wartość psychometryczną narzędzia oraz jakość diagnozy. Dlatego niezgodny z etyką i standardami stosowania narzedzi psychometrycznych jest zakup testu przez osoba uprawnioną i przekazanie go do stosowania osobom, które zgodnie z kategoryzacją testów PTP nie mogą go używać, np. zakup przez psychologa pracującego w poradni psychologiczno-pedagogicznej testu dostępnego tylko dla psychologów w celu stosowania go również przez pedagogów. Osoby uprawnione do zakupu i stosowania narzędzi psychometrycznych (niezależnie od kategorii, do której należą) są także zobligowane do chronienia ich tak, aby nie były wykorzystywane przez osoby niemające uprawnień i kompetencji do ich stosowania.
Czytaj więcej o kategoryzacji testów
Czy można odsprzedać/odstąpić narzędzie psychometryczne?
Zasady dostępu do testów i kwestionariuszy psychologicznych nie obowiązują wyłącznie w momencie zakupu w Pracowni, ale także wtedy, gdy pierwotny użytkownik zamierza przekazać lub odsprzedać je komuś innemu. Należy wówczas pamiętać, że można odstąpić takie narzędzia wyłącznie osobom, które posiadają uprawnienia do ich stosowania i interpretacji określone przez Komisję do Spraw Testów Psychologicznych PTP.
Czytaj więcej o kategoryzacji testów
Jak zadbać o ochronę zakupionych przez siebie narzędzi psychometrycznych przy zmianie miejsca pracy?
Testy psychologiczne zakupione ze środków placówki, w której pracuje osoba uprawniona do zakupu i stosowania, są własnością tej placówki a nie osoby uprawnionej do ich zakupu. Gdy osoba uprawniona do zakupu i stosowania zmienia pracę, nie ma możliwości pełnej ochrony pozostawianych narzędzi.
Jak można w takiej sytuacji zmniejszyć ryzyko potencjalnych nieetycznych działań?
1. Przekazać testy konkretnej osobie zatrudnionej w tej samej placówce, a posiadające odpowiednie uprawnienia zgodnie z kategoryzacją PTP. Dobrą praktyką jest sporządzenie przy tej okazji protokołu zdawczo-odbiorczego.
2. Poinformować dyrekcję placówki, że pozostawione narzędzia mogą być używane jedynie przez osoby upoważnione zgodnie z zasadami stosowania testów opracowanymi przez Komisję do Spraw Testów Psychologicznych PTP.
3. Zaktualizować swoje konto klienta na stronie www.practest.com.pl poprzez usunięcie adresów placówek, w których już się nie pracuje. Dodatkowo warto wysłać maila na adres testshop@practest.com.pl z informacją, że zakończyło się współpracę z tymi placówkami. Zapobiegnie to możliwości zakupu testu przez placówkę w imieniu byłego pracownika.
Jak można w takiej sytuacji zmniejszyć ryzyko potencjalnych nieetycznych działań?
1. Przekazać testy konkretnej osobie zatrudnionej w tej samej placówce, a posiadające odpowiednie uprawnienia zgodnie z kategoryzacją PTP. Dobrą praktyką jest sporządzenie przy tej okazji protokołu zdawczo-odbiorczego.
2. Poinformować dyrekcję placówki, że pozostawione narzędzia mogą być używane jedynie przez osoby upoważnione zgodnie z zasadami stosowania testów opracowanymi przez Komisję do Spraw Testów Psychologicznych PTP.
3. Zaktualizować swoje konto klienta na stronie www.practest.com.pl poprzez usunięcie adresów placówek, w których już się nie pracuje. Dodatkowo warto wysłać maila na adres testshop@practest.com.pl z informacją, że zakończyło się współpracę z tymi placówkami. Zapobiegnie to możliwości zakupu testu przez placówkę w imieniu byłego pracownika.
Czytaj więcej o kategoryzacji testów
Czy można zmienić test (np. skrócić, przetłumaczyć na inny język) na potrzeby badań naukowych?
W przypadku wszelkich zmian wprowadzanych do testu lub kwestionariusza bezwzględnie potrzebna jest zgoda właściciela praw do danego narzędzia, a więc wydawcy i/lub autora testu. Należy przy tym pamiętać, że ewentualne modyfikacje nie zawsze są możliwe ze względu na specyfikę budowy danego narzędzia. Ponadto wyniki uzyskane za pomocą okrojonej lub zmienionej wersji testu nie mogą być interpretowane przy wykorzystaniu zawartych w podręczniku norm, ponieważ normy te zostały stworzone w innych warunkach. Wyniki uzyskane za pomocą testu lub kwestionariusza wykorzystywanego w niestandardowy sposób mogą służyć jedynie do porównań międzygrupowych, w ramach prowadzonego badania lub też do analizy jakościowej.
Czy można umieszczać w pracach magisterskich, doktorskich i innych pracach naukowych fragmenty testów?
Zgodnie z Stanowiskiem ITC w sprawie stosowania testów i innych narzędzi oceny w badaniach naukowych pozycje testowe nie powinny być umieszczane w ogólnodostępnych publikacjach naukowych (np. w artykułach w czasopismach naukowych, pracach dyplomowych czy na stronach internetowych). Zabronione jest umieszczanie pozycji testowych zarówno w wersji oryginalnej, jak też ich tłumaczeń oraz adaptacji.
Pełna treść Stanowiska ITC
Czy można kopiować i udostępniać podręczniki udostępnione do celów dydaktycznych?
Podręczniki i klucze udostępniane przez Pracownię jako pliki PDF do celów dydaktycznych, podlegają takiej samej ochronie, jak ich wersje papierowe. W szczególności kopiowanie, wykorzystywanie do celów innych niż dydaktyczne, przekazywanie osobom nieuprawnionym i publikacja w Internecie są zabronione.
Czy student psychologii może stosować testy psychologiczne?
Studenci mogą korzystać z oferty testów i kwestionariuszy sprzedawanych przez Pracownię pod opieką wykładowcy lub promotora pracy magisterskiej, który jest psychologiem (ma ukończone studia psychologiczne). Jeżeli istnieje konieczność zakupu arkuszy testowych, studenci powinni poprosić swojego wykładowcę o podpisanie upoważnienia do ich zakupu, co umożliwia nabycie ich w księgarni Symptomy.
Dowiedz się więcej o zasadach zakupu testów przez studentów
Czy student kierunków innych niż psychologia może używać testów z oferty Pracowni?
Studenci innych kierunków niż psychologia mogą korzystać z oferty tych narzędzi psychometrycznych wydawanych w Pracowni, które są przeznaczone nie tylko dla psychologów, ale także dla innych specjalistów. Korzystanie z nich może się odbywać jedynie pod kierunkiem wykładowcy lub promotora uprawnionego do ich stosowania (z racji wykształcenia i/lub po stosownych szkoleniach). Jeżeli istnieje konieczność zakupu arkuszy testowych, studenci powinni poprosić swojego wykładowcę lub promotora o podpisanie upoważnienia do ich zakupu, co umożliwia nabycie ich w księgarni Symptomy.
Dowiedz się więcej o zasadach zakupu testów przez studentów